Liều bức xạ là gì? Tìm hiểu về đơn vị sievert và hướng dẫn đo lường và đánh giá liều bức xạ

Trong thời đại công nghệ hạt nhân và y học hiện đại, việc hiểu rõ về liều bức xạ trở nên vô cùng quan trọng. Bức xạ không chỉ có mặt trong các lĩnh vực công nghiệp, y tế mà còn có tác động trực tiếp đến đời sống hàng ngày của con người. Để đảm bảo an toàn, việc hiểu và kiểm soát liều bức xạ là yếu tố then chốt giúp bảo vệ sức khỏe con người khỏi những tác động tiềm tàng của bức xạ. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu liều bức xạ là gì, cách đo và những ảnh hưởng sinh học của nó.

1. Liều bức xạ là gì?

Liều bức xạ là đại lượng đo lượng năng lượng từ bức xạ mà cơ thể hay vật liệu hấp thụ. Đơn vị đo chính xác của liều bức xạ là Sievert (Sv), được đặt theo tên của nhà khoa học Thụy Điển, tiến sĩ Rolf Sievert - người tiên phong trong lĩnh vực an toàn bức xạ. Vì đơn vị Sievert là một đơn vị lớn, người ta thường sử dụng miliSievert (mSv), trong đó 1 Sv tương đương với 1000 mSv.

Liều bức xạ mô tả tác động sinh học của bức xạ lên tế bào sống và được chia thành hai loại chính:

Liều hấp thụ: Đo lượng năng lượng bức xạ mà một vật liệu hấp thụ, đơn vị đo là Gray (Gy).

Liều tương đương: Đo ảnh hưởng sinh học của bức xạ, đo bằng Sievert (Sv).

Các loại bức xạ ion hóa như tia Alpha, Beta, và Gamma có mức độ nguy hiểm khác nhau, phụ thuộc vào loại bức xạ và cách mà chúng tương tác với tế bào.

Liều bức xạ là đại lượng đo lượng năng lượng từ bức xạ mà cơ thể hay vật liệu hấp thụ.

2. Sự phân biệt giữa Gray (Gy) Và Sievert (Sv)

Trong đo lường bức xạ, Gray (Gy) được dùng để đo liều hấp thụ, tức là lượng năng lượng mà một kilogram vật chất hấp thụ từ bức xạ. Tuy nhiên, Gray không phải là chỉ số để phản ánh nguy hiểm sinh học của bức xạ đối với con người.

Sievert (Sv) lại là đơn vị đo đặc biệt được thiết kế để tính toán mức độ ảnh hưởng sinh học của các loại bức xạ khác nhau. Ví dụ, bức xạ Alpha có khả năng phá hủy tế bào mạnh hơn tia Gamma hoặc tia X nhiều lần, nên khi đo lường ảnh hưởng của các loại bức xạ này, cần sử dụng hệ số nhân phù hợp để tính liều tương đương (Sv).

Cụ thể:

* 1 Gray của tia Alpha tương đương với 20 Sievert.

* 1 Gray của tia Gamma hoặc tia X chỉ tương đương với 1 Sievert.

Do đó, bức xạ Alpha tuy ít phổ biến hơn nhưng nguy hiểm hơn rất nhiều so với bức xạ Gamma hoặc tia X.

Bức xạ Alpha tuy ít phổ biến hơn nhưng nguy hiểm hơn rất nhiều so với bức xạ Gamma hoặc tia X

3. Các loại bức xạ phổ biến và tác động

Bức xạ có thể được chia thành hai loại chính: bức xạ ion hóa và bức xạ không ion hóa. Bức xạ không ion hóa, chẳng hạn như ánh sáng và sóng radio, ít gây hại cho con người. Ngược lại, bức xạ ion hóa có thể làm tổn thương tế bào và mô, thậm chí dẫn đến ung thư. Các loại bức xạ ion hóa phổ biến bao gồm:

Tia Gamma: Được sử dụng nhiều trong y học, đặc biệt là trong xạ trị ung thư, nhưng nếu không kiểm soát đúng cách, nó có thể làm tổn thương nghiêm trọng các tế bào lành.

Tia Alpha: Có khả năng phá hủy tế bào mạnh mẽ khi bị hít hoặc nuốt vào cơ thể, nhưng không thể xuyên qua da.

Tia X: Thường được sử dụng trong chẩn đoán y khoa như chụp X-quang, nhưng cũng có thể gây hại nếu tiếp xúc với liều cao.

Bức xạ có thể được chia thành hai loại chính: bức xạ ion hóa và bức xạ không ion hóa

4. Liều bức xạ an toàn và tác động lên sức khỏe

Liều bức xạ tự nhiên mà con người phải chịu trung bình mỗi năm dao động từ 1 đến 2 mSv, chủ yếu từ bức xạ tự nhiên trong môi trường sống như khí Radon từ đất và đá. Tuy nhiên, khi con người tiếp xúc với các nguồn bức xạ nhân tạo, chẳng hạn như trong y học hoặc công nghiệp, liều bức xạ có thể tăng cao.

Ví dụ, một lần chụp X-quang phổi có thể đưa người chụp tiếp xúc với khoảng 0.1 mSv bức xạ. Trong khi đó, một ca chụp CT toàn thân có thể tạo ra liều bức xạ từ 10 đến 30 mSv.

Theo khuyến cáo của Ủy ban Quốc tế về Bảo vệ bức xạ (ICRP), đối với người làm việc trong môi trường có bức xạ, giới hạn liều bức xạ không nên vượt quá 20 mSv/năm. Còn đối với dân chúng nói chung, liều bức xạ không nên vượt quá 1 mSv/năm để đảm bảo an toàn.

Liều bức xạ tự nhiên mà con người phải chịu trung bình mỗi năm dao động từ 1 đến 2 mSv

5. Các biện pháp bảo vệ bản thân khỏi bức xạ

Việc tiếp xúc quá nhiều với bức xạ có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng, bao gồm ung thư và các vấn đề về di truyền. Để đảm bảo an toàn, các biện pháp phòng ngừa bức xạ đã được thiết lập, bao gồm:

Giảm thời gian tiếp xúc: Thời gian tiếp xúc với bức xạ càng ngắn thì mức độ ảnh hưởng càng thấp.

Tăng khoảng cách: Khoảng cách giữa người và nguồn bức xạ càng xa, liều bức xạ càng giảm.

Sử dụng che chắn: Các vật liệu như chì được sử dụng để che chắn và giảm liều bức xạ mà người tiếp xúc phải chịu.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đặc biệt đối với những người làm việc trong môi trường tiếp xúc với bức xạ, kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu tổn thương do bức xạ gây ra.

Các biện pháp phòng ngừa bức xạ

6. Vai trò của thiết bị đo phóng xạ

Bức xạ đóng vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực từ y học, công nghiệp đến nghiên cứu khoa học. Tuy nhiên, tác động của bức xạ đối với sức khỏe là không thể xem nhẹ. Hiểu rõ về liều bức xạ, các biện pháp phòng ngừa và sử dụng máy đo bức xạ một cách hiệu quả sẽ giúp bảo vệ sức khỏe con người khỏi những rủi ro tiềm tàng.

Việc sử dụng máy đo phóng xạ đóng vai trò thiết yếu trong việc giám sát mức độ phóng xạ trong môi trường làm việc, các cơ sở y tế và công nghiệp. Các thiết bị đo phóng xạ hiện đại có khả năng phát hiện và đo lường chính xác các loại bức xạ ion hóa như alpha, beta, gamma và tia X. Trong quá trình làm việc với phóng xạ, sử dụng thiết bị đo phóng xạ là bắt buộc để đảm bảo an toàn cho nhân viên y tế và cộng đồng. Các máy đo phóng xạ như máy đo suất liều, liều kế cá nhân, và máy đo hoạt độ phóng xạ giúp kiểm tra mức độ phơi nhiễm phóng xạ, đồng thời đảm bảo rằng liều chiếu xạ luôn nằm trong giới hạn cho phép.

MVTEK tự hào cung cấp các thiết bị đo bức xạ chất lượng cao, giúp người dùng kiểm soát liều bức xạ an toàn trong mọi lĩnh vực. Chúng tôi cung cấp các loại máy đo phóng xạ phù hợp với nhu cầu đa dạng, giúp kiểm soát và bảo vệ an toàn cho con người trong môi trường.

Máy đo phóng xạ Medcom Inspector Alert V2

7. Địa chỉ mua máy đo phóng xạ uy tín

Trên thị trường hiện nay, có vô số thương hiệu sản xuất máy đo phóng xạ và hàng loạt nhà phân phối, bán lẻ khác nhau. Điều này khiến việc lựa chọn cơ sở phân phối uy tín, đảm bảo chất lượng và chính hãng trở nên khá khó khăn. Dưới đây là một vài gợi ý giúp bạn mua sắm an tâm hơn:

Trước hết, sau khi đã chọn được thương hiệu phù hợp , bạn nên truy cập trực tiếp vào trang web chính thức của hãng để tìm sản phẩm chính hãng.

Ngoài ra, bạn cũng có thể ghé thăm website mvtek.vn hoặc Fanpage Facebook Thiết bị đo lường MVTEK – thuộc Công ty Cổ phần Công nghệ Mai Vũ, một trong những nhà phân phối uy tín trong lĩnh vực thiết bị công nghệ, đặc biệt là máy đo phóng xạ. Với phương châm: sản phẩm chính hãng đa dạng – giá cả cạnh tranh – ưu đãi liên tục – dịch vụ khách hàng tận tâm và giao hàng miễn phí tại Hà Nội, TP.HCM, MVTEK cam kết mang đến cho khách hàng trải nghiệm mua sắm tuyệt vời và chu đáo.