Chuyến thăm Obninsk của Chủ tịch Hồ Chí Minh và khởi nguồn ngành hạt nhân Việt Nam

Ngành năng lượng hạt nhân tại Việt Nam không chỉ là kết quả của tiến trình hội nhập công nghệ hiện đại, mà còn là thành quả của những định hướng chiến lược từ rất sớm. Trong đó, chuyến công du tới Liên Xô vào tháng 7 năm 1955 của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đặc biệt là chuyến thăm nhà máy điện hạt nhân Obninsk – nhà máy đầu tiên trên thế giới nối lưới điện quốc gia, đã để lại dấu mốc quan trọng trong hành trình hình thành ngành năng lượng nguyên tử Việt Nam. Đây là chuyến đi không chỉ mang tính biểu tượng về ngoại giao mà còn khơi dậy cảm hứng phát triển khoa học công nghệ cho đất nước non trẻ vừa giành độc lập.

Chuyến thăm Obninsk của Chủ tịch Hồ Chí Minh và khởi nguồn ngành hạt nhân Việt Nam

Obninsk và vai trò tiên phong của Liên Xô trong điện hạt nhân

Obninsk – nơi khởi nguồn công nghệ hạt nhân dân sự

Vào thời điểm Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm, Obninsk đã trở thành biểu tượng của khoa học và công nghệ Liên Xô với nhà máy điện hạt nhân đầu tiên trên thế giới chính thức phát điện vào lưới điện quốc gia vào ngày 27/6/1954. Đây không chỉ là công trình kỹ thuật tiên tiến mà còn là minh chứng cho tầm nhìn chiến lược của Liên Xô trong việc phát triển ứng dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình. Nhà máy được thiết kế bởi nhà khoa học D.I. Blokhintsev dưới sự chỉ đạo của Igor Kurchatov – người đặt nền móng cho ngành hạt nhân Liên Xô.

Obninsk không chỉ là một trung tâm năng lượng mà còn là “thành phố khoa học”, nơi quy tụ những nhà nghiên cứu hàng đầu của Liên Xô trong các lĩnh vực vật lý hạt nhân, công nghệ phân tách đồng vị, phát triển cảm biến đo bức xạ và thiết kế lò phản ứng. Trong 20 năm đầu tiên, Obninsk đã đón tiếp hơn 60.000 lượt khách quốc tế đến tham quan, học hỏi kinh nghiệm – trong đó có cả lãnh đạo các quốc gia như Ấn Độ, Indonesia, Nam Tư và cả Việt Nam.

Obninsk và vai trò tiên phong của Liên Xô trong điện hạt nhân

Dấu ấn từ chuyến thăm lịch sử năm 1955

Trong khuôn khổ chuyến công tác đến Liên Xô từ ngày 12–19/7/1955, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng đoàn đại biểu Việt Nam đã ghé thăm nhiều địa điểm trọng yếu như Nhà máy thủy điện Angara, Viện bảo tàng địa chất Moscow, trường Đại học Tổng hợp Moscow và đặc biệt là nhà máy điện hạt nhân Obninsk. Đây là dịp để lãnh đạo Việt Nam tiếp cận trực tiếp công nghệ mới nhất, đồng thời trao đổi với các chuyên gia đầu ngành như Bộ trưởng Ephim P. Slavsky và chính Blokhintsev – người đã hướng dẫn đoàn tận mắt chứng kiến quy trình vận hành của lò phản ứng hạt nhân.

Hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các nhà khoa học Liên Xô trước nhà máy đã được ghi lại và trở thành một trong những biểu tượng cho mối quan hệ khoa học – công nghệ bền chặt giữa hai quốc gia. Nhưng hơn thế, chuyến thăm này đã mở ra tư duy chiến lược về việc ứng dụng công nghệ cao để tái thiết đất nước hậu chiến, mà năng lượng hạt nhân là một phần quan trọng trong tầm nhìn dài hạn đó.

Dấu ấn từ chuyến thăm lịch sử năm 1955

Từ cảm hứng đến hành động: Sự khởi đầu của ngành hạt nhân Việt Nam

Đào tạo nhân lực và tiếp cận công nghệ từ sớm

Ngay sau chuyến công du, Chính phủ Việt Nam đã nhanh chóng xúc tiến các chương trình hợp tác với Liên Xô trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử. Năm 1956, chỉ một năm sau khi Viện nghiên cứu liên hợp hạt nhân Dubna được thành lập, Việt Nam là một trong 18 quốc gia sáng lập với đại diện toàn quyền là GS Lê Văn Thiêm. Đồng thời, những cán bộ đầu tiên như Nguyễn Đình Tứ, Nguyễn Hữu Công và Dương Trọng Bái được cử sang Dubna học tập và làm việc tại các phòng thí nghiệm hàng đầu như VBLHE, FLNR.

Những nhà khoa học này sau đó trở thành lực lượng nòng cốt đặt nền móng cho ngành năng lượng nguyên tử trong nước. Các thế hệ tiếp nối như Phạm Duy Hiển, Đào Vọng Đức, Cao Chi, Lê Hồng Khiêm… đều được đào tạo bài bản tại các trung tâm nghiên cứu hạt nhân quốc tế và khi trở về, họ đã trực tiếp tham gia vào việc xây dựng các cơ sở như Viện Nghiên cứu hạt nhân Đà Lạt, Viện Khoa học và Kỹ thuật hạt nhân, phát triển đội ngũ và chuyển giao công nghệ ứng dụng.

Chính phủ Việt Nam đã nhanh chóng xúc tiến các chương trình hợp tác với Liên Xô trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử.

Những di sản còn mãi với thời gian

Không chỉ dừng lại ở việc tiếp nhận kiến thức, Việt Nam đã từng bước làm chủ công nghệ thông qua các dự án nghiên cứu và ứng dụng như vận hành lò phản ứng nghiên cứu tại Đà Lạt, triển khai các chương trình phân tích bức xạ, đánh giá an toàn hạt nhân và gần đây là tiếp cận xu hướng lò phản ứng mô-đun nhỏ (SMR). Những đóng góp này không thể thiếu nền tảng được xây dựng từ thập niên 50–60, khi tầm nhìn của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vượt qua giới hạn thời đại để gieo mầm cho một ngành khoa học đặc thù và chiến lược.

Ngày nay, khi thế giới đang tìm giải pháp năng lượng sạch và bền vững, năng lượng hạt nhân một lần nữa trở thành trung tâm của chính sách năng lượng. Việc Việt Nam từng bước hội nhập vào chuỗi nghiên cứu và ứng dụng quốc tế, từ Dubna cho tới IAEA, cho thấy giá trị bền vững của một nền tảng khoa học được hình thành từ tầm nhìn lãnh đạo cách đây gần 70 năm.

Trong khi năng lượng mặt trời, gió hay thủy điện được công nhận rộng rãi, thì năng lượng hạt nhân vẫn là chủ đề gây tranh cãi

Chuyến thăm Obninsk của Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ mang ý nghĩa ngoại giao mà còn là sự khởi đầu cho ngành năng lượng hạt nhân Việt Nam. Từ chuyến đi lịch sử đó, những hạt giống đầu tiên của ngành khoa học công nghệ hạt nhân đã được gieo trồng, đơm hoa kết trái qua các thế hệ nhà khoa học Việt Nam. Đó là minh chứng cho một tầm nhìn chiến lược về việc ứng dụng khoa học – công nghệ vào phát triển đất nước, đồng thời cũng là lời nhắc nhở về vai trò của chính sách đầu tư dài hạn cho những ngành công nghiệp nền tảng.

Vai trò của máy đo phóng xạ trong việc giám sát bức xạ

Máy đo phóng xạ đóng vai trò thiết yếu trong việc giám sát mức độ phóng xạ trong môi trường làm việc, các cơ sở y tế và công nghiệp. Các thiết bị đo phóng xạ hiện đại có khả năng phát hiện và đo lường chính xác các loại bức xạ ion hóa như alpha, beta, gamma và tia X.

Tại MVTEK chúng tôi cung cấp các loại máy đo phóng xạ phù hợp với nhu cầu đa dạng, giúp kiểm soát và bảo vệ an toàn cho con người trong môi trường.

Máy đo phóng xạ Medcom RADALERT 100X

Địa chỉ mua máy đo phóng xạ uy tín

Việc công nhận năng lượng hạt nhân là một nguồn năng lượng xanh không chỉ mở ra hướng phát triển ngành công nghiệp điện nguyên tử, mà còn mang đến những cơ hội vàng cho các quốc gia, doanh nghiệp và nhà đầu tư. Với xu hướng SMR cùng sự ủng hộ mạnh mẽ từ chính phủ và giới tài chính, năng lượng hạt nhân đang từng bước thoát khỏi cái bóng của quá khứ để trở thành một phần không thể thiếu trong chiến lược năng lượng xanh của thế giới. Năng lượng hạt nhân Việt Nam cũng có thể cân nhắc tham gia vào sân chơi này bằng cách theo sát xu hướng công nghệ và chính sách toàn cầu, từ đó tìm ra lối đi phù hợp cho riêng mình.

Trước hết, sau khi đã chọn được thương hiệu phù hợp , bạn nên truy cập trực tiếp vào trang web chính thức của hãng để tìm sản phẩm chính hãng.

Ngoài ra, bạn cũng có thể ghé thăm website mvtek.vn – thuộc Công ty Cổ phần Công nghệ Mai Vũ, một trong những nhà phân phối uy tín trong lĩnh vực thiết bị công nghệ, đặc biệt là máy đo phóng xạ. Với phương châm: sản phẩm chính hãng đa dạng – giá cả cạnh tranh – ưu đãi liên tục – dịch vụ khách hàng tận tâm và giao hàng miễn phí tại Hà Nội, TP.HCM, MVTEK cam kết mang đến cho khách hàng trải nghiệm mua sắm tuyệt vời và chu đáo.