Công việc nào bắt buộc phải có chứng chỉ nhân viên bức xạ? Giải đáp nhân viên bức xạ là gì?

Trong lĩnh vực ứng dụng năng lượng nguyên tử và an toàn bức xạ, việc nắm rõ công việc bắt buộc có chứng chỉ nhân viên bức xạ và vai trò của nhân viên bức xạ là rất quan trọng. Bài viết này sẽ làm rõ định nghĩa theo pháp luật Việt Nam và nêu chi tiết các nhóm công việc cần có chứng chỉ, cũng như quy trình xin cấp chứng chỉ — đồng thời giới thiệu các thiết bị đo bức xạ chất lượng phù hợp với tiêu chí hàng chính hãng, độ bền và giá cả hợp lý mà công ty MVTEK có thể phân phối.

Nhân viên bức xạ là gì?

Theo khoản 1, Điều 27 Luật Năng lượng nguyên tử, nhân viên bức xạ được định nghĩa là người làm việc trực tiếp với bức xạ, đã được đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ và nắm vững quy định pháp luật về an toàn. Nhân viên này chịu trách nhiệm tuân thủ quy định an toàn bức xạ, vận hành an toàn, sử dụng phương tiện giám sát liều chiếu xạ và bảo vệ cá nhân, từ chối làm việc khi điều kiện không đảm bảo, báo cáo sự cố và thực hiện biện pháp khắc phục theo chỉ dẫn của người phụ trách an toàn.

Nhân viên bức xạ được định nghĩa là người làm việc trực tiếp với bức xạ, đã được đào tạo chuyên môn

Cụ thể, một nhân viên bức xạ cần đảm nhận những nhiệm vụ sau:

Tuân thủ đúng quy định pháp luật và tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với công việc bức xạ trong từng lĩnh vực.

Sử dụng thiết bị theo dõi liều chiếu xạ và các dụng cụ bảo vệ cá nhân khi thực hiện công việc bức xạ; khám sức khỏe định kỳ theo hướng dẫn.

Có quyền từ chối làm việc nếu điều kiện an toàn không đảm bảo (ngoại trừ trường hợp họ được huy động để khắc phục sự cố bức xạ).

Báo cáo ngay với người phụ trách an toàn nếu phát hiện hiện tượng bất thường về an toàn hoặc an ninh.

Thực hiện biện pháp khắc phục sự cố theo chỉ dẫn khi có sự cố bức xạ hoặc hạt nhân.

Như vậy, nhân viên bức xạ không chỉ là người trực tiếp làm việc với các nguồn phóng xạ hoặc thiết bị chiếu xạ mà còn phải luôn tuân thủ an toàn, chịu trách nhiệm giám sát và phản ứng khi có nguy cơ.

Máy đo phóng xạ Medcom Inspector Alert V2

Những công việc bắt buộc phải có chứng chỉ nhân viên bức xạ

Luật Năng lượng nguyên tử, cụ thể tại Điều 28, quy định rõ 11 nhóm công việc mà người đảm nhiệm buộc phải có chứng chỉ nhân viên bức xạ. Các nhóm công việc đó bao gồm:

Kỹ sư trưởng của lò phản ứng hạt nhân

Trưởng ca vận hành lò phản ứng hạt nhân

Người phụ trách an toàn

Người phụ trách tẩy xạ

Người phụ trách ứng phó sự cố bức xạ / hạt nhân

Người quản lý nhiên liệu hạt nhân

Nhân viên vận hành lò phản ứng hạt nhân

Nhân viên vận hành máy gia tốc

Nhân viên vận hành thiết bị chiếu xạ sử dụng nguồn phóng xạ

Nhân viên sản xuất đồng vị phóng xạ

Nhân viên chụp ảnh phóng xạ công nghiệp

Nhân viên phụ trách tẩy xạ đã qua đào tạo

Những công việc này đòi hỏi người thực hiện phải có chứng chỉ nhân viên bức xạ do cơ quan có thẩm quyền cấp. Ngoài ra, người được cấp chứng chỉ này cần thỏa mãn các điều kiện: có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, có trình độ chuyên môn và kiến thức về an toàn phù hợp, và phải thường xuyên cập nhật kiến thức liên quan.

Bên cạnh đó, theo Nghị định 142/2020/NĐ-CP, các hoạt động hỗ trợ liên quan như lắp đặt, sửa chữa, kiểm định thiết bị bức xạ, hiệu chuẩn máy đo phóng xạ, đo liều chiếu xạ cá nhân… cũng được xem như các công việc bức xạ và chịu điều kiện phép hoặc chứng chỉ khi cá nhân trực tiếp thực hiện. 

Và trong trường hợp tổ chức sử dụng nguồn phóng xạ hở, thì người phụ trách tẩy xạ bắt buộc phải có chứng chỉ nhân viên bức xạ. 

Do đó, tổ chức nào triển khai thiết bị chiếu xạ, máy gia tốc, xử lý đồng vị, kiểm định bức xạ… cần đảm bảo những người trực tiếp vận hành, quản lý, bảo trì được cấp chứng chỉ nhân viên bức xạ theo đúng quy định pháp lý.

Thủ tục xin cấp chứng chỉ nhân viên bức xạ

Việc cấp chứng chỉ nhân viên bức xạ được quy định chi tiết tại Điều 35 Nghị định 142/2020/NĐ-CP và hướng dẫn trong Thông tư 02/2022/TT-BKHCN. 

Thành phần hồ sơ

Hồ sơ đề nghị cấp chứng chỉ nhân viên bức xạ thường gồm các tài liệu sau:

Đơn đề nghị cấp chứng chỉ nhân viên bức xạ theo mẫu.

Bản sao giấy tờ chứng minh năng lực hành vi dân sự (CMND / CCCD / hộ chiếu).

Bản sao văn bằng, chứng chỉ chuyên môn phù hợp với công việc bức xạ.

Giấy chứng nhận đào tạo, bồi dưỡng về an toàn bức xạ, gồm nội dung liên quan đến công tác bức xạ mà cá nhân sẽ đảm trách.

Bản mô tả công việc, nhiệm vụ người được cấp chứng chỉ sẽ đảm nhận.

Văn bản bổ nhiệm hoặc xác nhận của tổ chức về vị trí đảm nhận công việc bức xạ (nếu có).

Những giấy tờ khác theo yêu cầu của cơ quan cấp chứng chỉ (ví dụ kiểm tra y tế, đánh giá năng lực an toàn, xác nhận kinh nghiệm).

Trình tự và thời hạn xử lý

Quy trình cơ bản để cấp chứng chỉ gồm các bước:

Cá nhân hoặc tổ chức chuẩn bị hồ sơ theo yêu cầu và nộp lên cơ quan có thẩm quyền (thường là Bộ Khoa học và Công nghệ hoặc cơ quan được ủy quyền).

Cơ quan tiếp nhận kiểm tra tính hợp lệ và thẩm định hồ sơ.

Nếu hồ sơ hợp lệ và đáp ứng điều kiện, chứng chỉ được cấp; nếu không, người đề nghị được yêu cầu bổ sung.

Thời gian xử lý theo quy định (cụ thể trong Nghị định hoặc Thông tư hướng dẫn).

Việc cấp chứng chỉ cũng có thể kèm theo việc đào tạo, kiểm tra kiến thức, đánh giá thực tiễn để xác minh năng lực. Người được cấp chứng chỉ bắt buộc phải cập nhật kiến thức định kỳ để giữ hiệu lực và đảm bảo thực hành an toàn liên tục.

Địa chỉ mua máy đo phóng xạ uy tín

Trong công tác dự phòng, việc trang bị máy đo phóng xạ chính hãng là giải pháp thip thi\u1ebt thự cần thiết. Các thiết bị như Mirion RDS 80, Mirion RDS 32, Medcom Inspector Alert V2, RADALERT 100X hay RAD 100 do MVTEK phân phối đạt chuẩn quốc tế về độ chính xác, độ bền, giúc cảnh báo sớm nhiễm xạ ngay từ ban đầu.

Ngoài ra, bạn cũng có thể ghé thăm website mvtek.vn – thuộc Công ty Cổ phần Công nghệ Mai Vũ, một trong những nhà phân phối uy tín trong lĩnh vực thiết bị công nghệ, đặc biệt là máy đo phóng xạ. Với phương châm: sản phẩm chính hãng đa dạng – giá cả cạnh tranh – ưu đãi liên tục – dịch vụ khách hàng tận tâm và giao hàng miễn phí tại Hà Nội, TP.HCM, MVTEK cam kết mang đến cho khách hàng trải nghiệm mua sắm tuyệt vời và chu đáo.